Gwasanaeth iechyd meddwl ym Mhowys wedi achub unigolyn sy'n dwli ar yr awyr agored rhag iselder
“Des i o hyd i’r fi newydd.” Gwasanaeth iechyd meddwl ym Mhowys wedi achub unigolyn sy’n dwli ar yr awyr agored rhag iselder
Pan wnaeth poen difrifol yn ei chefn gwtogi ar angerdd Cally Ware dros arddio a chrwydro gwledig, roedd hi'n galaru am ei hen fywyd ac yn ofni dyfodol gwag.
Ond newidiodd cyfarfod ar hap mewn digwyddiad lles bopeth pan gyflwynwyd Cally i wasanaeth trawsnewidiol GIG Cymru a oedd yn cyfuno dysgu ar-lein â chymorth dynol.
“Es i drwy’r rhaglen a dod allan ar yr ochr arall wedi newid yn llwyr,” meddai Cally, o Dref-y-clawdd. “Des i o hyd i’r fi newydd.”
Roedd Cally wedi bod yn gerddwr brwd tan 2021 pan gafodd ddiagnosis o stenosis yr asgwrn cefn.
Gall y cyflwr achosi poen cronig yn y goes a'r cefn.
Yn achos Cally, cafodd y symptomau effaith ddinistriol ar ei ffordd o fyw actif.
“Yn sydyn, doeddwn i ddim yn gallu gwneud dim byd roeddwn i eisiau,” eglura hi. “Doeddwn i ddim yn gallu gwneud y pethau a oedd yn fy niffinio i.
“Roeddwn i ar bwynt isel iawn, gan feddwl ‘dyma’r cyfan sydd gen i i edrych ymlaen ato’. Roedd fel galar, fel colli rhywun – ond roeddwn i wedi colli fy hun.”
Rhoddodd Cally ddiagnosis o iselder i’w hun cyn cwrdd ag ymarferydd o'r elusen iechyd meddwl Mind Canolbarth a Gogledd Powys mewn digwyddiad yng Nghanolfan Gymunedol Tref-y-clawdd.
Cyflwynodd yr ymarferydd hi i wasanaeth o'r enw Therapi Gwybyddol Ymddygiadol (CBT) Cyfunol Ar-lein, a ddarperir am ddim i drigolion Powys gan elusennau partner allweddol sy'n gweithio ochr yn ochr â GIG Cymru.
Mae'r gwasanaeth yn cyfuno cyrsiau ar-lein ar y platfform iechyd meddwl SilverCloud â chefnogaeth gan ymarferydd dynol - naill ai wyneb yn wyneb, dros y ffôn neu alwad fideo.
Gall unrhyw un 16 oed neu hŷn sy'n byw ym Mhowys ac sy'n profi symptomau iechyd meddwl ysgafn i gymedrol gael mynediad at y gwasanaeth cyfunol, heb yr angen i weld meddyg teulu.
Meddai Cally: “Roeddwn i’n barod i roi cynnig ar unrhyw beth, ac fe wnaeth hynny fy nhrawsnewid yn sicr.
“Yn anad dim, doeddwn i ddim yn meddwl am y gorffennol mwyach. Gwaharddais fy hun rhag meddwl am y presennol a dechreuais feddwl am yr hyn a allai fod.
“Chwiliais am y pethau y gallwn eu gwneud, yn hytrach na galaru am y pethau na allwn eu gwneud.
“Cefais sgwter symudedd i fy hun, a oedd yn golygu bod fy ngŵr a minnau’n parhau i gael gwyliau a mynd am dro – cyn belled â’u bod nhw’n weddol wastad.
“Dros gyfnod o amser, des i’n gyfarwydd ag e. Roedd yn ganlyniad uniongyrchol i SilverCloud.”
Dywed Cally fod y gefnogaeth gan ymarferydd Mind Canolbarth a Gogledd Powys yn fantais enfawr.
Meddai Cally: “Roedden ni’n sgwrsio’n rheolaidd ar y ffôn. Os byddai rhywbeth yn digwydd ac os oeddwn i'n teimlo'n wirioneddol isel, roeddwn i'n gwybod y gallwn i ei ffonio hi.”
Roedd cyfleustra SilverCloud yn fonws arall.
Gellir cwblhau ei raglenni 12 wythnos ar liniadur, tabled neu ffôn, unrhyw le ac ar unrhyw adeg o'r dydd.
“Doedd dim ots beth oedd y tywydd, nac a oedd y car i mewn yn y garej. “Gallwn i ei wneud ble a phryd roeddwn i eisiau,” meddai Cally. “Roedd yn ffitio i mewn i fy mywyd – roedd mor gyfleus.
“Roeddwn i yn fy ngofod fy hun, gyda phaned o goffi a fy nghŵn o’m cwmpas, ac roedd yr ymdeimlad hwnnw o gysur yn ei gwneud hi gymaint yn haws i fod yn agored. Roeddwn i’n gallu estyn i mewn a darganfod beth oedd y problemau go iawn.”
Er mai dim ond ym Mhowys y mae CBT Ar-lein Cyfunol ar gael, gall unrhyw un yng Nghymru gael mynediad at wasanaeth safonol SilverCloud am ddim drwy'r GIG.
Mae pawb sy'n cofrestru yn cael eu dyrannu i gefnogwr hyfforddedig y GIG sy'n cynnig arweiniad ac anogaeth drwy neges.
Dywedodd Mary Griffiths, Prif Swyddog Gweithredol Mind Canolbarth a Gogledd Powys: “Diolch Cally am rannu eich stori ysbrydoledig.
“Mae'r Gwasanaeth CBT Cyfunol Ar-lein gennym ni, Mind Ponthafren ac Aberhonddu a'r Cylch ym Mhowys yn cyfuno'r wybodaeth a'r offer rhagorol o fewn Silver Cloud â pherson i drafod y cyfan, naill ai wyneb yn wyneb neu dros y ffôn, sef yr hyn sy'n gwneud y gwasanaeth Cyfunol yn wahanol ac mor effeithiol".
I gofrestru ar gyfer CBT Cyfunol Ar-lein ym Mhowys cysylltwch â Mind Canolbarth a Gogledd Powys, Mind Aberhonddu neu Gonsortiwm Ponthafren.
I gael mynediad at wasanaeth safonol SilverCloud ym Mhowys neu ledled Cymru, hunanatgyfeiriwch drwy gofrestru yma: https://nhswales.silvercloudhealth.com/signup/
Cyhoeddwyd: 22/09/2025