Pwysau ariannol ar y GIG yn sbarduno newid mewn statws uwchgyfeirio

Heddiw, mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi bod Bwrdd Iechyd Addysgu Powys wedi symud o "drefniadau arferol" i sefyllfa "monitro uwch” ar gyfer cynllunio a chyllid yn unol â’r Trefniadau Uwchgyfeirio ac Ymyrryd cenedlaethol ar y cyd.
 
Mae'r Trefniadau Uwchgyfeirio ac Ymyrryd ar y Cyd yn broses genedlaethol lle mae Llywodraeth Cymru yn gweithio gydag Archwilio Cymru ac Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru i adolygu perfformiad Byrddau Iechyd, Ymddiriedolaethau ac Awdurdodau Iechyd Arbennig yng Nghymru, ac yn rhannu statws uwchgyfeirio yn bedwar band:

• Trefniadau Arferol
• Monitro Uwch
• Ymyrraeth Wedi'i Thargedu
• Mesurau Arbennig 

Mae mwy o wybodaeth am y trefniadau hyn ar gael ar wefan Llywodraeth Cymru.

Meddai Hayley Thomas, Prif Weithredwr Dros Dro Bwrdd Iechyd Addysgu Powys:

"Mae ein ffocws yn parhau i fod ar ddal ati i weithio gyda chleifion, cymunedau, staff a phartneriaid i gynnal gwasanaethau o ansawdd uchel a lleihau amseroedd aros gan sicrhau ein bod yn dychwelyd i sylfaen gynaliadwy.

"Mae'r statws uwchgyfeirio hwn yn adlewyrchu'r sefyllfa heriol iawn sy'n wynebu'r GIG ledled y wlad. Er enghraifft, yn ei adroddiad diweddar ar gyfrifon y GIG, mae'r Archwilydd Cyffredinol Adrian Crompton wedi tynnu sylw at y ffaith y gostyngodd cyllid refeniw iechyd yn y GIG yng Nghymru mewn termau real yn 2022-23 ar adeg pan oedd y gwasanaeth yn parhau i wynebu'r heriau o fynd i'r afael ag ôl-groniadau ac ymateb i bwysau gwasanaeth ar unwaith a phatrymau galw newydd.
 
"Mae'r GIG ar draws y wlad yn wynebu cyd-destun heriol iawn o ran cyllid a chynllunio, ac mae hyn yn cael ei adlewyrchu yn ein sefyllfa yma ym Mhowys:

• Y llynedd oedd y tro cyntaf ers 2015 ni wnaeth BIAP sicrhau sefyllfa mantoli ariannol, gan ddod â'r flwyddyn i ben gyda diffygion o £7m.
• Ar gyfer 2023/24, bydd y cynllun yr ydym wedi'i gyflwyno i Lywodraeth Cymru yn dod â'r flwyddyn sydd i ddod i ben gyda sefyllfa ddiffygion o £33.5m.
• Ein cyllideb gyffredinol yw tua £400m y flwyddyn. Mae hyn yn golygu ein bod yn gwario ychydig dros £1m bob dydd, ond mae ein sefyllfa ddiffygion yn golygu ein bod yn gwario £90,000 bob dydd na allwn ei fforddio.

"Mae ein hanes o gyflawni yma ym Mhowys yn rhoi hyder i mi y byddwn yn goresgyn yr heriau hyn, ond o ystyried costau cynyddol a’r galw cynyddol, mae angen i ni i gyd fod yn rhan o sgwrs agored a gonest gyda'r cyhoedd am sut olwg sydd ar y gwasanaeth iechyd a gofal yn y dyfodol er mwyn sicrhau cynaliadwyedd y GIG yng Nghymru."

Dr Carl Cooper, Cadeirydd, Bwrdd Iechyd Addysgu Powys a Hayley Thomas, Prif Weithredwr Dros Dro Bwrdd Iechyd Addysgu Powys

Mae'r statws uwchgyfeirio ar gyfer pob corff y GIG yng Nghymru fel a ganlyn: